Tảo lam nở hoa là gì? Nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục

Tảo lam nở hoa gây nên mối lo ngại lớn đối với môi trường và trở thành thách thức lớn đối với toàn cầu. Hãy cùng Nhất Tinh tìm hiểu nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục tình trạng tảo nở hoa trong bài viết dưới đây. 

Tảo lam nở hoa là gì?

Tảo lam nở hoa được biết đến là loại vi sinh vật có cấu trúc giống với vi khuẩn nhưng thiếu nhân và các bào quan. Chúng chứa chất diệp lục a và có thể tiến hành quang hợp oxy. Tảo lam có thể tồn tại dưới ánh sáng tia cực tím cao, khô hạn, nước và nhiệt độ khắc nghiệt trong nhiều năm.

Tảo lam nở hoa là một trong những hiện tượng tảo nở hoa thường gặp, có nhiều tại các hồ nước ngọt, sông suối, biển, các khu vực đất đá ẩm,.. chúng đã hình thành các mối quan hệ cộng sinh độc đáo với vi sinh vật, thực vật và động vật.

Tảo lam nở hoa có kích thước rất nhỏ và không thể nhìn thấy bằng mắt thường tuy nhiên chúng có thể phát triển thành các khối vi khuẩn khổng lồ có thể nhìn thấy được từ không gian. Tảo lam nở hoa gây ra nhiều tác hại đối với sức khỏe con người, động vật và hệ sinh thái.

Tác hại của hiện tượng tảo lam nở hoa

Sự lây lan của tảo lam nở hoa đã trở thành mối bận tâm đối với toàn thế giới bởi chúng làm cạn kiệt lượng oxy trong nước, giải phóng độc tố và làm suy giảm chất lượng nguồn nước. 

Tác động đến môi trường

Sự nở hoa của tảo lam có thể phá hủy nghiêm trọng hệ sinh thái nước, khiến cá và các loại thuỷ sinh bị thiếu oxy, ngạt thở và chết. Tảo lam giải phóng độc tố xyanua vào trong nước gây hại đến chất lượng nước và sự an toàn của động vật và con người. Ngoài ra, tảo lam bắt đầu phân hủy còn gây nên tình trạng mùi và vị khó chịu cho nguồn nước. 

Tác động đến kinh tế 

Tảo lam nở hoa gây ảnh hưởng xấu cho nền kinh tế trong nhiều lĩnh vực như nông nghiệp, thuỷ sản, nhà máy xử lý nước, các ngành du lịch, giải trí và cả các bất động sản ở các khu vực ven sông.

Tác động đến sức khoẻ

Tảo lam nở hoa có thể giải phóng cyanotoxin, đây là loại độc tố có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe con người, động vật, thuỷ sinh và môi trường. Mặt khác, mọi người uống, hít hay ăn phải các loại động thực vật hay nguồn nước bị nhiễm xyanua có thể gây ra nhiều ảnh hưởng xấu cho gan, da, hệ thần kinh, tăng cường sự phát triển của các khối u. Việc tiếp xúc lâu dài với các nguồn độc tố thấp hay tiếp xúc ngắn hạn với các mức độc tố cao đều làm suy giảm sức khỏe nghiêm trọng

Nguyên nhân gây nên tình trạng tảo lam nở hoa

Có nhiều yếu tố gây nên tình trạng tảo lam nở hoa và một trong những số đó bắt nguồn từ những nguyên nhân sau đây.

Hiện tượng phú dưỡng hóa

Hiện tượng phú dưỡng hóa cùng lượng ô nhiễm do con người tạo ra từ đời sống sinh hoạt, nông nghiệp, công nghiệp đã kích thích tảo lam phát triển và nở hoa.

Sự biến đổi khí hậu

Nhiệt độ tăng làm cho tảo lam lan nhanh và rộng hơn. Nhiệt độ nước càng cao sẽ làm cho tảo lam thải ra nhiều khí metan hơn, góp phần gây ảnh hưởng đến sự nóng lên toàn cầu. Biến đổi khí hậu còn làm thay đổi lượng mưa và các quá trình sinh địa hoá làm cho tình trạng phú dưỡng hóa tăng cao hơn là điều kiện để tảo lam nở hoa phát triển mạnh.

Các cách xử lý tình trạng tảo lam nở hoa

Tình trạng tảo lam nở hoa gây ra nhiều thách thức đáng kể trong việc quản lý môi trường. Để bảo đảm sự phát triển lành mạnh của hệ sinh thái và sự an toàn của con người, động vật và các loại thuỷ sinh thì có thể áp dụng một số cách xử lý tảo lam dưới đây.

Xử lý bằng hoá chất

Xử lý hóa chất là phương pháp xử lý phổ biến nhất tuy nhiên lại mang đến nhiều tác hại cho môi trường. Các loại hóa chất như đồng sunfat hay hydroperoxide sẽ làm chết đột ngột hoặc làm phân huỷ các tế bào của tảo lam, kéo theo đó một lượng lớn độc tố xyanua giải phóng trở lại trong nước. Mặt khác, việc xử lý tảo lam bằng hoá chất chỉ mang tính chất tạm thời, tảo sẽ xuất hiện trở lại sau một thời gian xử lý.

Làm giảm hiện tượng phú dưỡng hóa

Việc làm giảm hiện tượng phú dưỡng hóa cũng sẽ góp phần làm hạn chế tình trạng tảo lam nở hoa. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi phải có sự thay đổi triệt để trong các hoạt động công nghiệp, nông nghiệp và đời sống con người để giảm thiểu các tác nhân gây ô nhiễm và hạn chế thải ra lượng dưỡng chất dư thừa vào môi trường. 

Kiểm soát bằng sóng siêu âm

Để tránh sử dụng các hóa chất độc hại và đạt được phương pháp điều trị nhanh chóng và hiệu quả, chúng ta có thể sử dụng công nghệ siêu âm để kiểm soát tảo lam nở hoa. Hệ thống siêu âm này tạo ra một rào cản âm thanh ở lớp mặt nước trên cùng để kiểm soát sự phát triển của tảo lam.

Các thiết bị kiểm soát tảo với công nghệ diệt tảo tiên tiên sẽ giúp kiểm soát tảo nở hoa lên đến 90% và vẫn giữ được an toàn cho hệ sinh thái thuỷ sinh, góp phần hồi phục hệ sinh thái lành mạnh cho môi trường nước.